Mụn rộp môi

Mụn rộp ở môi không phải do dị ứng, thiếu vitamin C mà do Herpes simplex virus nhóm I (HSVI). Bài viết sau đây sẽ cung cấp cho các bạn những thông tin về mụn rộp môi.

Mụn rộp môi không phải do dị ứng mà là do virus

Mụn rộp môi

Mụn rộp ở môi không phải do dị ứng, thiếu vitamin C mà do Herpes simplex virus nhóm I (HSVI). Khoảng 80% dân số này có virus này, nhưng chúng nằm yên trong cơ thể, chỉ có khoảng 25% phát bệnh khi gặp điều kiện thuận lợi, xảy ra chủ yếu ở trẻ em, có khi cả người lớn. Mỗi đợt kéo dài 1-3 tuần, một năm có người tái phát 1-2 đợt. Dấu hiệu dễ thấy là ngứa, nóng, rát, đỏ da, có cảm giác lăn tăn ở môi khoảng 1 ngày, sau đó xuất hiện các mụn nước nhỏ li ti, tập trung thành từng đám trên môi, quanh môi đôi khi còn ở miệng, má, cằm, mũi. Các mụn này chứa đầy dịch, khi bị vỡ, dịch chảy ra ngoài làm lây bệnh. Lây do tiếp xúc, chủ yếu qua môi (hôn, dùng chung khăn mặt).
Khi có sức đề kháng yếu (trẻ sơ sinh, thai phụ, ghép nội tạng, nhiễm HIV…) bệnh sẽ nặng, lan rộng, kéo dài, có biến chứng còn đa số nhẹ, có thể tự khỏi trong vài tuần.

Một số thuốc thường dùng

-    Thuốc kháng virus:
Chọn một trong ba loại acyclovir, famcyclovir, valacylovir. Bệnh nhẹ hay nặng đều nên dùng vì thuốc làm rút ngắn thời gian bị bệnh, giảm tái phát. Khi nặng, càng cần phải dùng vì thuốc giúp giảm mức trầm trọng. Dùng thuốc càng sớm càng tốt, ngay sau khi có dấu hiệu đầu tiên (ngứa, nóng rát, đỏ). Liều dùng phải cao (ví dụ: acyclovir mỗi ngày uống 2-3 lần mỗi lần 400mg). Đợt dùng 5 ngày, với người nhiễm HIV, đợt dùng tối thiểu 10 ngày. Nếu dùng đường uống, thuốc duy nhất phải chọn là famcyclovir. Trong trường hợp cần thiết (người bệnh không dung nạp, hoặc đứng trước nguy cơ diễn biến xấu), có thể truyền tĩnh mạch acyclovir.

-    Thuốc giảm đau:
Đau không dữ dội song kéo dài, gây khó chịu nên dùng paracetamol

-    Thuốc chăm sóc tại chỗ:
Bệnh nặng hay nhẹ đều cần dùng. Lúc nhẹ, có khi chỉ cần dùng thuốc chăm sóc tại chỗ vẫn khỏi. Thuốc chăm sóc tại chỗ gồm: Cream kháng virus acyclovir 5% có tác dụng như loại uống nhưng thấp hơn. Các thuốc chống bội nhiễm (dung dịch Povidin, Milian). Nhờ chống bội nhiễm, thuốc làm khô nhanh vác vết trợt lở và đóng mày. Các loại kem chống nắng bôi môi có chỉ số chống nắng SPF = 15. Cream làm giảm đau xylocain. Ngoài ra, cần súc miệng bằng nước muối, tắm nước ấm hay dung dịch thuốc tím pha loãng. Không nhất thiết phải dùng tất cả mà chỉ chọn loại cần thiết (ví dụ: trường hợp nặng đã dùng kháng virus uống hay tiêm thì không cần dùng dạng cream).

-    Thuốc ngăn ngừa tái phát:
Virus thường có trong cơ thể, trong đợt bùng phát bệnh, dù có dùng kháng virus cũng không bao giờ loại sạch hoàn toàn, nên không thể chữa khỏi vĩnh viễn, có thể tái phát khi gặp điều kiện. Tuy nhiên người mỗi năm tái phát từ 6 đợt trở lên mới dùng thuốc ngừa tái phát thường xuyên, lâu dài (phổ biến là dùng từ 6 -18 tháng). Khi mỗi năm chỉ còn hai đợt tái phát trở xuống thì ngừng dùng thuốc ngăn ngừa tái phát với liều thấp hơn trong đợt điều trị cấp tính nhưng vì dùng thường xuyên, lâu dài nên thuốc có tác dụng phụ, tốn kém. Đây là điều phải cân nhắc.

Song song với dùng thuốc cần có chế độ dinh dưỡng làm tăng khả năng đề kháng cơ thể. Trong chế độ ăn, cần tránh các loại thức ăn có hàm lượng Arginin cao (dừa, đậu nành, socola, cà rốt) vì Arginine là yếu tố cần để herpes simplex virus tái sinh. Tuy nhiên, không kiêng hoàn toàn vì Arginin cũng rất cần cho việc hấp thu thức ăn, phát triển cơ thể. Cần đề phòng sự lây lan: Người đang có bệnh không làm lây sang người lành bằng tiếp xúc (hôn, dùng chung khăn mặt), bản thân cũng không làm lan rộng bệnh ra vùng khác (tránh sờ lên mắt, không dùng nước miếng làm ướt kính sát tròng, tránh hoặc cẩn thận khi dùng mỹ phẩm, thuốc tẩy trang). Tuy không chữa khỏi vĩnh viễn nhưng nếu tránh làm xuất hiện những điều kiện thuận lợi thì sẽ giảm có khi không còn tái phát.

DS CKII Bùi Văn Uy - BS Vũ Trung Hải